"TÜRK TİPİ BAŞKANLIK SİSTEMİ" ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ 339 OYLA KABUL EDİLDİ
Anayasa değişikliği teklifinin ikinci turu sonunda teklifin
tümü üzerinde 21 Ocak 2017 Cumartesi günü sabaha karşı yapılan oylama sonucu 18 maddelik "değişiklik" paketi kabul edildi. Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp, Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra referanduma
sunulacak teklifte hangi değişiklikler yer alıyor?
AKP ve Devlet Bahçeli'nin 18 maddeden oluşan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, 339 oyla kabul edilerek yasalaştı.
TBMM Genel Kurulunda teklifin tümü üzerinde yapılan
gizli oylamaya 488 milletvekili katıldı. Oylamada 339 kabul, 142 ret oyu
kullanıldı; 5 oy boş çıktı, 2 oy ise geçersiz sayıldı.
Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, oylama sonucunu
açıklamadan önce, egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğunu söyledi.
Bahçekapılı, oyların usulüne göre kullanıldığını ve teklifin kabul edildiğini
duyurdu.
AK Parti'li milletvekilleri, oylama sonucunu ayakta
alkışlayarak karşıladı.
BAŞBAKAN YILDIRIM: ARTIK KARAR MİLLETİN!..
ANAYASA'NIN MECLİS'TEKİ YOLCULUĞU
Teklifin, TBMM Genel Kurulundaki görüşmeleri iki tur şeklinde yapıldı. 9 Ocak 2017 Pazartesi günü başlayan ve kesintisiz devam eden 1. tur görüşmeleri, 15 Ocak Pazar günü tamamlandı. Genel Kurulun, 1. tur görüşmelerinde Meclis yaklaşık 90 saat mesai yaptı. CHP milletvekilleri 908, AK Parti milletvekilleri 711, MHP milletvekilleri 365, HDP milletvekilleri 492 dakika konuştu. Görüşmeler, tutanaklara 3 bin 59 sayfa olarak yansıdı.
Teklifin, TBMM Genel Kurulundaki görüşmeleri iki tur şeklinde yapıldı. 9 Ocak 2017 Pazartesi günü başlayan ve kesintisiz devam eden 1. tur görüşmeleri, 15 Ocak Pazar günü tamamlandı. Genel Kurulun, 1. tur görüşmelerinde Meclis yaklaşık 90 saat mesai yaptı. CHP milletvekilleri 908, AK Parti milletvekilleri 711, MHP milletvekilleri 365, HDP milletvekilleri 492 dakika konuştu. Görüşmeler, tutanaklara 3 bin 59 sayfa olarak yansıdı.
Genel Kurulda, teklifin 1. turunun beşinci maddesi üzerinde
CHP Grubu adına söz alan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel'in açıklamasının
ardından, CHP milletvekilleri alkışlar eşliğinde kürsüye yürüdü ve kol kola
girerek, kürsüyü çembere aldı. AK Parti milletvekilleri kürsü ile Başkanlık
Divanı arasına geçerek, CHP'lileri kürsüden uzaklaştırmaya çalışması üzerine
milletvekilleri arasında yumruklaşmaya varan kavga ve itiş kakış yaşandı, bazı
milletvekilleri yaralandı. Kavga sırasında milletvekillerinin konuşma yaptığı
kürsü yerinden çıkarken, ses sistemi de bozuldu. Salonun ortasında bulunan
"Atatürk çiçeği" ile stenografların görev yaptığı masa zarar gördü.
TBMM Genel Kurulunda, 18 Ocak 2017'de başlayan anayasa
değişiklik teklifinin ikinci tur görüşmeleri, 21 Ocak Cumartesi günü
tamamlandı.
Teklifin, 19 Ocak Perşembe günü yapılan görüşmelerinde
Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin NAZLIAKA kendini kürsüye kelepçeledi.
Nazlıaka'nın, yaklaşık 2 saat süren kelepçeli kürsü eylemi, AK Partili bazı
kadın milletvekillerinin müdahalesiyle sonlandırıldı. Yaşanan kavga sırasında
bazı milletvekilleri yaralandı.
AK Parti tarafından 10 Aralık 2016'da TBMM Başkanlığına
sunulan anayasa değişikliği teklifi, 42 günün ardından, 21 Ocak 2017 tarihinde
tamamlanarak, yasalaştı.
MECLİSTE KENDİNİ KÜRSÜYE KELEPÇELEDİ
EN YÜKSEK OY 345
İkinci tur görüşmelerde en yüksek oyu teklifin ilk maddesi aldı. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hükmün, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişmesini öngören maddeye 345 milletvekili 'Evet' dedi.
İkinci tur görüşmelerde en yüksek oyu teklifin ilk maddesi aldı. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hükmün, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişmesini öngören maddeye 345 milletvekili 'Evet' dedi.
EN DÜŞÜK OY 339
Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini düzenleyen 8. madde 339 kabul oyu ile teklifin en az oyu alan maddesi oldu. Teklifin tümü de 339 oyla kabul edildi.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini düzenleyen 8. madde 339 kabul oyu ile teklifin en az oyu alan maddesi oldu. Teklifin tümü de 339 oyla kabul edildi.
REFERENDUM SÜRECİ BAŞLADI
Teklifin tümünün 330'un üzerinde oyla kabul edilmesiyle referandum süreci de başladı. Teklif önce Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayına sunulacak. Cumhurbaşkanı'nın 15 günlük yasal süresi bulunuyor. Referandum tarihi de buna göre şekillenecek. Referandumun, Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60'ncı günden sonraki ilk pazar günü yapılması gerekiyor. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, 2-9 Nisan tarihlerini işaret etmişti.
Teklifin tümünün 330'un üzerinde oyla kabul edilmesiyle referandum süreci de başladı. Teklif önce Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayına sunulacak. Cumhurbaşkanı'nın 15 günlük yasal süresi bulunuyor. Referandum tarihi de buna göre şekillenecek. Referandumun, Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60'ncı günden sonraki ilk pazar günü yapılması gerekiyor. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, 2-9 Nisan tarihlerini işaret etmişti.
DEVLET BAHÇELİ: MİLLETİMİZ İÇİN HAYIRLI VE UĞURLU OLSUN
YENİ ANAYASA NE GETİRİYOR?
TBMM Genel Kurulunda kanunlaşan anayasa değişikliği,
Cumhurbaşkanlığı sistemi çatısı altında getirilmesi öngörülen yeni düzenlemeler
şöyle:
- Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak
- Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek
- TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri, 5 yılda bir aynı gün
yapılacak
- Meclis, denetim ve bilgi edinme yetkisini, "Meclis
araştırması", "Genel görüşme", "Meclis soruşturması"
ve "Yazılı soru" yoluyla kullanacak
- Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilmeyecek
- Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en
fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.
- Cumhurbaşkanlığına, seçimlerde geçerli oyların en az yüzde
5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
- Seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday
cumhurbaşkanı seçilecek.
- Cumhurbaşkanı "Devlet başkanı" olacak, yürütme
yetkisini üstlenecek, Başkomutanlığı temsil edecek
- Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları
atayacak ve görevlerine son verecek.
- Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları
gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunacak.
- Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek.
- Kanunda açıkça düzenlenen konularda cumhurbaşkanlığı
kararnamesi çıkarılamayacak.
- TBMM'nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda,
cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz olacak.
- TBMM cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar
hakkında soruşturma açılmasını isteyebilecek.
- Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen cumhurbaşkanı
seçim kararı alamayacak.
- Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı
yardımcısı atayabilecek.
- Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili
seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanacak
ve görevden alınacak.
- Milletvekilleri, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak
atanırlarsa üyelikleri sona erecek.
- TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu ile seçimlerin
yenilenmesine karar verebilecek.
- Cumhurbaşkanı, kanunda düzenlenen ilgili şartların
gerçekleşmesi halinde OHAL ilan edebilecek.
- Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler
kurulamayacak.
- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun adı, Hakimler ve
Savcılar Kurulu şeklinde değişecek.
- Bütçeyi Cumhurbaşkanı Meclise sunacak.
- Bakanlar Kurulu olmayacak. Yürütme yetkisi ve görevi,
Cumhurbaşkanı tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılacak ve yerine
getirilecek.
- TBMM'nin bir sonraki seçimi ve Cumhurbaşkanı seçimi, 3
Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacak.
- Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri
mahkemeler kalkacak.
DÜZENLEMELER NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?
Anayasanın, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağına dair hükmü, değişiklik yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi için uygulanmayacak.
Anayasanın, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağına dair hükmü, değişiklik yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi için uygulanmayacak.
"Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği
kesileceğine" dair hükmün kaldırılması, değişikliğin yayımı tarihinde,
mevcut anayasada Bakanlar Kurulu, sıkıyönetim, tasarı, kanun hükmünde
kararname, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ibarelerinin
kaldırılmasına dair değişiklikler de TBMM ve cumhurbaşkanı seçimleri sonucunda
cumhurbaşkanının görevi başladığı tarihte yürürlüğe girecek.
KALIN: ERDOĞAN REFERANDUM İÇİN SAHADA OLACAK
Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve
cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, cumhurbaşkanı
adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve
cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlük
kazanacak.
***
YENİ ANAYASA MADDELERİ NELER?
İşte Meclis Genel
Kurulu'nda 339 oy’la kabul edilen ve kanunlaşan metin:
MADDE 1: 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 1: 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2: 2709 sayılı Kanunun 75 inci maddesinde yer
alan “beşyüzelli” ibaresi “altıyüz” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3: 2709 sayılı Kanunun 76 ncı maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “Yirmibeş” ibaresi “Onsekiz” şeklinde, ikinci fıkrasında
yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar,” ibaresi
“askerlikle ilişiği olanlar,” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 4: 2709 sayılı Kanunun 77 nci maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;
“C. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim
dönemi MADDE 77- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş
yılda bir aynı günde yapılır. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması
halinde 101 inci maddedeki usule göre ikinci oylama yapılır.”
MADDE 5: 2709 sayılı Kanunun 87 nci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir;
“MADDE 87: Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve
yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap kanun
tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar
vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük
Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel
af ilânına karar vermek ve Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri
kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.”
MADDE 6: 2709 sayılı Kanunun 98 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiş ve kenar başlığı metinden çıkarılmıştır;
“MADDE 98: Türkiye Büyük Millet Meclisi; meclis araştırması,
genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve
denetleme yetkisini kullanır. Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi
edinmek için yapılan incelemeden ibarettir. Genel görüşme, toplumu ve Devlet
faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel Kurulunda görüşülmesidir. Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcıları
ve bakanlar hakkında 106 ncı maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları
uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir. Yazılı soru; yazılı olarak en geç
onbeş gün içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir. Meclis
araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli, içeriği
ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.”
MADDE 7: 2709 sayılı Kanunun 101 inci maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"A. Adaylık ve seçimi MADDE 101: Cumhurbaşkanı, kırk
yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine
sahip, Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa
Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son
yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az
yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday
gösterebilir. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet
Meclisi üyeliği sona erer. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt
çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk
sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu
oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların
çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. İkinci oylamaya katılmaya hak
kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde;
ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi
suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama
referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı
takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu
alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir. Seçimlerin
tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut
Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer
usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE 8: 2709 sayılı Kanunun 104 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir;
“MADDE 104: Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi
Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye
Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın
uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. Gerekli
gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde
açılış konuşmasını yapar. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj
verir. Kanunları yayımlar. Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük
Millet Meclisine geri gönderir. Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas
bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası
açar. Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir.
Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların
atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler.
Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye
Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve yayımlar. Anayasa değişikliklerine
ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar. Milli güvenlik
politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı
Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder. Türk Silahlı Kuvvetlerinin
kullanılmasına karar verir. Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle
kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine
ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci
kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve
ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi
öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça
düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri
uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması
durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. Cumhurbaşkanı,
kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla,
yönetmelikler çıkarabilir. Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir
tarih belirlenmemişse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri
ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.”
MADDE 9: 2709 sayılı Kanunun 105 inci maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“E. Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu MADDE 105-
Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma
açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye
tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir.
Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin,
güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak
gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme
suretiyle kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır.
Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis
Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona
bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir. Rapor Başkanlığa verildiği tarihten
itibaren on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on gün içinde Genel
Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte ikisinin
gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay
içinde tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık
ek süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır. Hakkında
soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Yüce
Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona
erer. Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar
için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.”
MADDE 10: 2709 sayılı Kanunun 106 ncı maddesi
başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “F. Cumhurbaşkanı
yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar MADDE 106- Cumhurbaşkanı,
seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir.
Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, kırkbeş gün
içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı
yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri
kullanır. Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa Türkiye Büyük Millet
Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yenilenir. Genel seçime bir
yıldan fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim
tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı
açısından bu süre dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel
seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak
görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanına
vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. Cumhurbaşkanı yardımcıları
ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından
Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Cumhurbaşkanı yardımcıları
ve bakanlar, 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde
and içerler. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı
veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, Cumhurbaşkanına
karşı sorumludur. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle
ilgili suç işledikleri iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye
tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması
istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının
beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Soruşturma
açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri
adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak
onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunar.
Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve
kesin bir süre verilir. Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün
içinde dağıtılır ve dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda
görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte ikisinin gizli
oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde
tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek
süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır. Bu kişilerin görevde
bulundukları sürede, görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar
bakımından, görevleri bittikten sonra da beşinci, altıncı ve yedinci fıkra
hükümleri uygulanır. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen
Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakanın görevi sona erer.
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, görevleriyle ilgili
olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı
ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenlenir.”
MADDE 11: 2709 sayılı Kanunun 116 ncı maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“H. Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı
seçimlerinin yenilenmesi
MADDE 116: Türkiye Büyük Millet Meclisi üye
tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu
halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi
birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi
halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi
birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından
seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha
aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar
verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve
Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder.
Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri
de beş yıldır.”
MADDE 12: 2709 sayılı Kanunun 119 uncu maddesi
başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlıkları
metinden çıkarılmıştır.
“III. Olağanüstü hal yönetimi MADDE 119: Cumhurbaşkanı;
savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma,
vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve
milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet
hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri
ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet
olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya
tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması
hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere
olağanüstü hal ilan edebilir. Olağanüstü hal ilanı kararı verildiği gün Resmî
Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına
sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır;
Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir,
uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir. Cumhurbaşkanının talebiyle
Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi
uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz. Olağanüstü hallerde
vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile 15 inci
maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı
veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin
nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı,
olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104 üncü maddenin onyedinci
fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler
Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.
Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin
toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde
görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.”
MADDE 13: 2709 sayılı Kanunun 142 nci maddesine
aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler
kurulamaz. Ancak savaş halinde, asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak
işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler
kurulabilir.”
MADDE 14: 2709 sayılı Kanunun 159’uncu maddesinin
başlığı ile birinci ve dokuzuncu fıkralarında yer alan “Yüksek” ibareleri madde
metninden çıkarılmış; iki, üç, dört ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş; altıncı fıkrasında yer alan “asıl” ibaresi madde metninden
çıkarılmış; dokuzuncu fıkrasında yer alan “kanun, tüzük, yönetmeliklere ve
genelgelere” ibaresi “kanun ve diğer mevzuata” şeklinde değiştirilmiştir.
“Hâkimler ve Savcılar Kurulu onüç üyeden oluşur; iki daire
halinde çalışır.
Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı
Kurulun tabiî üyesidir.
Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim ve savcıları
arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren
nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları arasından
Cumhurbaşkanınca;
üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay üyeleri, üç
üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk
dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük
Millet Meclisi
tarafından seçilir. Öğretim üyeleri ile avukatlar arasından
seçilen üyelerden, en az birinin öğretim üyesi ve en az birinin de avukat
olması zorunludur. Kurulun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilecek
üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis Başkanlığına yapılır. Başkanlık,
başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyona
gönderir. Komisyon her bir üyelik için üç adayı, üye tamsayısının üçte iki
çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması
halinde ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu aranır. Bu oylamada
da aday belirlenemediği takdirde, her bir üyelik için en çok oyu alan iki aday
arasında ad çekme usulü ile aday belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük
Millet Meclisi, Komisyon tarafından belirlenen adaylar arasından, her bir üye
için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci oylamada üye tamsayısının üçte
iki çoğunluğu; bu oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci
oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu aranır. İkinci oylamada da üye
seçilemediği takdirde en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulü ile üye
seçimi tamamlanır.
Üyeler dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir kez
daha seçilebilir. Kurul üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından
önceki otuz gün içinde yapılır. Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul
üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden otuz gün içinde, yeni
üyelerin seçimi yapılır.”
MADDE 15: 2709 sayılı Kanunun 161 inci maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;
“A. Bütçe ve kesin hesap MADDE 161: Kamu idarelerinin ve
kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık
bütçelerle yapılır. Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması,
uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve
hizmetler için özel süre ve usuller kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe
ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz. Cumhurbaşkanı bütçe kanun
teklifini, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet
Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe Komisyonunda görüşülür. Komisyonun ellibeş
gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda görüşülür ve malî yılbaşına kadar
karara bağlanır. Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde,
geçici bütçe kanunu çıkarılır. Geçici bütçe kanununun da çıkarılamaması
durumunda, yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi
yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanır. Türkiye Büyük Millet
Meclisi üyeleri, Genel Kurulda kamu idare bütçeleri hakkında düşüncelerini her
bütçenin görüşülmesi sırasında açıklarlar, gider artırıcı veya gelirleri
azaltıcı önerilerde bulunamazlar. Genel Kurulda kamu idare bütçeleri ile
değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme yapılmaksızın okunur ve oylanır.
Merkezî yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını
gösterir. Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
aşılabileceğine dair bütçe kanununa hüküm konulamaz. Carî yıl bütçesindeki
ödenek artışını öngören değişiklik teklifleri ile carî ve izleyen yılların
bütçelerine malî yük getiren tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek
malî kaynak gösterilmesi zorunludur. Merkezî yönetim kesinhesap kanunu teklifi,
ilgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Cumhurbaşkanı
tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay genel uygunluk
bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanun teklifinin verilmesinden
başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Meclise sunar. Kesinhesap kanunu teklifi
ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması,
ilgili yıla ait Sayıştayca sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını
önlemez ve bunların karara bağlandığı anlamına gelmez. Kesinhesap kanunu
teklifi, yeni yıl bütçe kanunu teklifiyle birlikte görüşülür ve karara
bağlanır.”
MADDE 16: 2709 sayılı Kanunun;
A) 8 inci maddesinde yer alan “ve Bakanlar Kurulu”; 15
inci maddesinin birinci fıkrasında, 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında ve 19
uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”; 88 inci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu ve”, ikinci fıkrasında yer alan
“tasarı ve”; 93 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “, doğrudan doğruya
veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine,”; 125 inci maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan “Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askerî
Şuranın kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak,” ve altıncı fıkrasında yer
alan “sıkıyönetim,”; 148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “,
sıkıyönetim”, altıncı fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek
İdare Mahkemesi” ve “Yüksek”, yedinci fıkrasında yer alan “ile Jandarma Genel
Komutanı”; 153 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “tasarı veya”; 154
üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Yüksek”; 155 inci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun
tasarıları,” ve “tüzük tasarılarını incelemek,”, üçüncü fıkrasında yer alan
“Yüksek” ibareleri madde metinlerinden çıkarılmıştır.
B) 73 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan
“Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 78 inci maddesinin başlığı “D.
Seçimlerin geriye bırakılması ve ara seçimler”; 117 nci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı”; 118 inci
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan
yardımcıları,” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları,”, “Kara, Deniz ve Hava
Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından” ibaresi “Genelkurmay
Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından”, üçüncü fıkrasında yer
alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”, “Bakanlar Kurulunca”
ibaresi “Cumhurbaşkanınca”, dördüncü fıkrasında yer alan “Başbakan” ibaresi “Cumhurbaşkanı
yardımcıları”, beşinci fıkrasında yer alan “Başbakanın” ibaresi “Cumhurbaşkanı
yardımcısının”, altıncı fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle”; 123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “ancak kanunla
veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” ibaresi “kanunla veya
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle”; 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer
alan “Başbakanlık” ibaresi “Cumhurbaşkanı” ve “tüzüklerin” ibaresi
“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”; 127 nci maddesinin altıncı fıkrasında yer
alan “Bakanlar Kurulunun” ibaresi “Cumhurbaşkanının”; 131 inci maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “ve Bakanlar Kurulunca” ibaresi “tarafından”; 134
üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakanlığa” ibaresi “Cumhurbaşkanının
görevlendireceği bakana”; 137 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”; 148 inci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararnamelerin” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerinin”, altıncı fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu üyelerini”
ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları,”; 149 uncu maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “oniki” ibaresi “on”; 150’nci maddesinde yer alan “kanun
hükmündeki kararnamelerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin” ve
“iktidar ve anamuhalefet partisi Meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet
Meclisi” ibaresi “Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki
siyasi parti grubuna ve”; 151 inci maddesi ile 153 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararname” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi”; 152 nci maddesinin birinci fıkrası ile 153 üncü maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararnamenin” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesinin”; 158 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “adli, idari
ve askeri” ibaresi “adli ve idari”; 166 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında yer
alan “hükümete” ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 167 nci maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına” şeklinde
değiştirilmiştir.
C) 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “geri
gönderilen kanunu” ibaresinden sonra gelmek üzere “üye tamsayısının salt
çoğunluğuyla” ve “117 nci” maddesinin üçüncü fıkrasının başına
“Cumhurbaşkanınca atanan” ibareleri eklenmiştir.
Ç) 108 inci maddesinin birinci fıkrasına “inceleme,”
ibaresinden önce gelmek üzere “idari soruşturma,” ibaresi eklenmiş; ikinci
fıkrasında yer alan “Silahlı Kuvvetler ve” ibaresi madde metninden çıkarılmış;
üçüncü fıkrasında yer alan “üyeleri ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda
belirlenen nitelikteki kişiler arasından,” ibaresi “Başkan ve üyeleri,”
şeklinde ve dördüncü fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle” şeklinde değiştirilmiştir. D) 146’ncı maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “onyedi” ibaresi “onbeş” şeklinde değiştirilmiş, üçüncü
fıkrasında yer alan “, bir üyeyi Askerî Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare
Mahkemesi” ibaresi ile dördüncü fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî
Yüksek İdare Mahkemesi” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.
E) 82’nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi,
96’ncı maddesinin ikinci fıkrası, 117’nci maddesinin dördüncü ve beşinci
fıkraları, 127’nci maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi, 150’nci
maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile 91, 99, 100, 102, 107, 109, 110,
111, 112, 113, 114, 115, 120, 121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164 üncü
maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 17: 2709 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir;
“GEÇİCİ MADDE 21:
A) Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27’nci Yasama Dönemi
milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3/11/2019 tarihinde
birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması
halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimi birlikte yapılır.
B) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay
içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, bu Kanunla yapılan değişikliklerin
gerektirdiği Meclis İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapar.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise
Cumhurbaşkanının göreve başlama tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Cumhurbaşkanı
tarafından düzenlenir.
C) Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye
göre Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkıncı günü takip eden iş günü
görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır.
Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma
Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç adayı üye
tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki
çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar
yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun oyunu alan aday
seçilmiş olur. Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde üçüncü oylamada en çok
oyu almış olan, seçilecek üyelerin iki katı aday arasından ad çekme usulü ile
üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu aynı
usul ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi tamamlar. Mevcut Hâkimler
ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı tarihe
kadar görevlerine devam eder ve bu süre içinde yürürlükteki Kanun hükümlerine
göre çalışır. Yeni üyeler, ilgili kanunda değişiklik yapılıncaya kadar mevcut
Kanunun Anayasaya aykırı olmayan hükümleri uyarınca çalışır. Görevi sona eren
ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna yeniden seçilmeyen üyelerden, talepleri
halinde adli yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Yargıtay üyeliğine,
idari yargı hâkim ve savcıları arasından seçilenler Danıştay üyeliğine Hâkimler
ve Savcılar Kurulunca seçilir; öğretim üyeleri ve avukatlar arasından
seçilenler ise Danıştay üyeliğine Cumhurbaşkanınca atanır. Bu şekilde yapılan
seçim ve atamalarda boş kadro olup olmadığına bakılmaz, seçilen ve atanan üye
sayısı kadar Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye kadrosu ilave edilir.
D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden
Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple
görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder.
E) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askerî
Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır. Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde; Askerî Yargıtay ve
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından Başkan, Başsavcı,
İkinci Başkan ve üyeleri ile diğer askerî hâkimler (yedek subaylar hariç)
tercihleri ve müktesepleri dikkate alınarak;
a) Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari
yargıda hâkim veya savcı olarak atanabilirler.
b) Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme,
malî, sosyal hak ve yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari
yargıya mensup hâkim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler
yönünden ise bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri
uygulanmaya devam edilmek suretiyle Millî Savunma Bakanlığınca mevcut
sınıflarında, Bakanlık veya Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri
kadrolarına atanırlar. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş
haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek
tazminata ilişkin usul ve
esaslar kanunla düzenlenir. Kaldırılan askerî yargı
mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi aşamasında
olanlar ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre
görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderilir.
F) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte
bulunan kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu
tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten
kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür. Yürürlükte bulunan kanun hükmünde
kararnameler hakkında 152’nci ve 153’üncü maddelerin uygulanmasına devam
olunur.
G) Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve
Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya
kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır.
H) Anayasanın 67’nci maddesinin son fıkrası hükmü, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili
genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından uygulanmaz.”
MADDE 18: Bu Kanun ile Anayasanın;
a) 8, 15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, 98,
99, 100, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113 üncü maddelerinde
yapılan değişiklikler ile 114 üncü maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarının
ilgaları yönünden, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 ve 125’inci
maddelerinde yapılan değişiklikler ile 127’nci maddenin son fıkrasına dair
değişiklik; 131, 134, 137’nci maddelerinde yapılan değişiklikler ile 148’inci
maddenin birinci fıkrasındaki değişiklik ile altıncı fıkrasındaki “Bakanlar
Kurulu üyelerini” ibaresine dair değişiklik, 150, 151, 152, 153, 155 inci
maddenin ikinci fıkrası,161, 162, 163, 164, 166 ncı ve 167 nci maddelerinde
yapılan değişiklikler ile Geçici 21 inci maddenin (F) ve (G) fıkraları,
birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri
sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte,
b) 75, 77, 101 ve 102 nci maddelerinde yapılan
değişiklikler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte,
c) Değiştirilen diğer hükümleri ile 101 inci maddesinin
son fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği
kesilir” ibaresinin ilgası bakımından yayımı tarihinde, yürürlüğe girer ve
halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder